سوره بقره آیه 200-201-202-203

سوره بقره آیه 200-201-202-203

 

فَإِذَا قَضَیْتُم مَّنَاسِکَکُمْ فَاذْکُرُواْ اللّهَ کَذِکْرِکُمْ آبَاءکُمْ أَوْ أَشَدَّ ذِکْرًا فَمِنَ النَّاسِ مَن یَقُولُ رَبَّنَا آتِنَا فِی الدُّنْیَا وَمَا لَهُ فِی الآخِرَةِ مِنْ خَلاَقٍ (200) وِمِنْهُم مَّن یَقُولُ رَبَّنَا آتِنَا فِی الدُّنْیَا حَسَنَةً وَفِی الآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ (201) أُولَـئِکَ لَهُمْ نَصِیبٌ مِّمَّا کَسَبُواْ وَاللّهُ سَرِیعُ الْحِسَابِ (202) وَاذْکُرُواْ اللّهَ فِی أَیَّامٍ مَّعْدُودَاتٍ فَمَن تَعَجَّلَ فِی یَوْمَیْنِ فَلاَ إِثْمَ عَلَیْهِ وَمَن تَأَخَّرَ فَلا إِثْمَ عَلَیْهِ لِمَنِ اتَّقَى وَاتَّقُواْ اللّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّکُمْ إِلَیْهِ تُحْشَرُونَ (203)

و چون آداب ویژه حج ‏خود را به جاى آوردید همان گونه که پدران خود را به یاد می آورید یا با یادکردنى بیشتر خدا را به یاد آورید و از مردم کسى است که می گوید پروردگارا به ما در همین دنیا عطا کن و حال آنکه براى او در آخرت نصیبى نیست 200

و برخى از آنان می گویند پروردگارا در این دنیا به ما نیکى و در آخرت [نیز] نیکى عطا کن و ما را از عذاب آتش [دور] نگه دار 201

آنانند که از دستاوردشان بهره‏اى خواهند داشت و خدا زودشمار است  202

و خدا را در روزهایى معین یاد کنید پس هر کس شتاب کند [و اعمال را] در دو روز [انجام دهد] گناهى بر او نیست و هر که تاخیر کند [و اعمال را در سه روز انجام دهد] گناهى بر او نیست [این اختیار] براى کسى است که [از محرمات] پرهیز کرده باشد و از خدا پروا کنید و بدانید که شما را به سوى او گرد خواهد آورد 203

در حدیثى از امام باقر (علیه السلام ) مى خوانیم که در ایام جاهلیت هنگامى که از مراسم حج فارغ مى شدند در آنجا اجتماع مى کردند و افتخارات نیاکان خود را بر مى شمردند و از ایام گذشته آنها و جود و بخشش ‍ فراوانشان یاد مى کردند. (و افتخارات موهومى براى خود بر مى شمردند) آیات فوق نازل شد و به آنها دستور داد که به جاى این کار (نادرست ) ذکر خدا گویند و از نعمتهاى بى دریغ خداوند و مواهب او یاد کنند و با همان شور و سوز مخصوصى که در افتخار و مباهات به پدران خود در جاهلیت داشتند نعم الهى را یاد کنند بلکه بیشتر و برتر.

همین معنى یا شبیه آن را سایر مفسران از ابن عباس یا غیر او نقل کرده اند که اهل جاهلیت بعد از حج مجالسى تشکیل مى دادند براى تفاخر به پدران و شرح امتیازات آنها و یا در بازارهایى همچون بازار عکاظ، ذى المجاز، مجنه که تنها جاى داد و ستد نبود بلکه مرکز ذکر افتخارات (موهوم ) نیاکان بود جمع مى شدند و به این کار مى پرداختند.

350-مجمع البیان ، جلد 1 صفحه 297