سوره بقره آیه 104

یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ لاَ تَقُولُواْ رَاعِنَا وَقُولُواْ انظُرْنَا وَاسْمَعُوا ْوَلِلکَافِرِینَ عَذَابٌ أَلِیمٌ (104)

اى کسانى که ایمان آورده‏اید نگویید راعنا و بگویید انظرنا و [این توصیه را] بشنوید و [گر نه] کافران را عذابى دردناک است 104

((ابن عباس )) مفسر معروف نقل مى کند: مسلمانان صدر اسلام هنگامى که پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلم ) مشغول سخن گفتن بود و بیان آیات و احکام الهى مى کرد گاهى از او مى خواستند کمى با تانى سخن بگوید تا بتوانند مطالب را خوب درک کنند، و سؤ الات و خواسته هاى خود را نیز مطرح نمایند، براى این درخواس ((راعنا)) که از ماده ((الرعى )) به معنى مهلت دادن است به کار مى بردند. ولى یهود همین کلمه راعنا را از ماده ((الرعونه )) که به معنى کودنى و حماقت است استعمال مى کردند (در صورت اول مفهومش این است به ما مهلت بده ولى در صورت دوم این است که ما را تحمیق کن !).  در اینجا براى یهود دستاویزى پیدا شده بود که با استفاده از همان جمله اى که مسلمانان مى گفتند، پیامبر یا مسلمانان را استهزاء کنند.  نخستین آیه فوق نازل شد و براى جلوگیرى از این سوء استفاده به مؤ منان دستور داد به جاى جمله راعنا، جمله ((انظرنا)) را به کار برند که همان مفهوم را مى رساند، و دستاویزى براى دشمن لجوج نیست . بعضى دیگر از مفسران گفته اند که جمله راعنا در لغت یهود یکنوع دشنام بود و مفهومش این بود ((بشنو که هرگز نشنوى )) این جمله را تکرار مى کردند و مى خندیدند!.  بعضى از مفسران نیز نقل کرده اند که یهود به جاى ((راعنا)) ((راعینا)) مى گفتند که معنیش چوپان ما است ، و پیامبر اسلام (صلى اللّه علیه و آله و سلم ) را مخاطب قرار مى دادند و از این راه استهزا مى کردند <180>  این شاءن نزولها با هم تضادى ندارد و ممکن است همه صحیح باشد.

180-تفسیر قرطبی و تفسیر المنار و تفسیر فخر رازی و تفسیر ابوالفتوح رازی ذیل آیه مورد بحث.