سوره بقره آیه : 120

وَلَن تَرْضَى عَنکَ الْیَهُودُ وَلاَ النَّصَارَى حَتَّى تَتَّبِعَ مِلَّتَهُمْ قُلْ إِنَّ هُدَى اللّهِ هُوَ الْهُدَى وَلَئِنِ اتَّبَعْتَ أَهْوَاءهُم بَعْدَ الَّذِی جَاءکَ مِنَ الْعِلْمِ

مَا لَکَ مِنَ اللّهِ مِن وَلِیٍّ وَلاَ نَصِیرٍ (120)

 الَّذِینَ آتَیْنَاهُمُ الْکِتَابَ یَتْلُونَهُ حَقَّ تِلاَوَتِهِ أُوْلَـئِکَ یُؤْمِنُونَ بِهِ وَمن یَکْفُرْ بِهِ فَأُوْلَـئِکَ هُمُ الْخَاسِرُونَ (121)

و هرگز یهودیان و ترسایان از تو راضى نمی ‏شوند مگر آنکه از کیش آنان پیروى کنى بگو در حقیقت تنها هدایت‏ خداست که هدایت [واقعى] است و چنانچه پس از آن علمى که تو را حاصل شد باز از هوسهاى آنان پیروى کنى در برابر خدا سرور و یاورى نخواهى داشت120

کسانى که کتاب [آسمانى] به آنان داده ‏ایم [و] آن را چنانکه باید می‏خوانند ایشانند که بدان ایمان دارند

و[لى] کسانى که بدان کفر ورزند همانانند که زیانکارانند(121))

در شان نزول آیه اول از ابن عباس چنین نقل شده که یهود مدینه و نصاراى نجران انتظار داشتند که پیامبر اسلام (صلى اللّه علیه و آله و سلم ) همواره در قبله با آنها موافقت کند، هنگامى که خداوند قبله مسلمانان را از بیت المقدس به سوى کعبه گردانید آنها از پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلم ) مایوس شدند (و شاید در این میان بعضى از طوائف مسلمان

ایراد مى کردند که نباید کارى کرد که باعث رنجش یهود و نصارى گردد)  <193> آیه فوق نازل شد و به پیامبر اعلام کرد که این گروه از یهود و نصارى نه با هماهنگى در قبله و نه با چیز دیگر از تو راضى نخواهند شد، جز اینکه آئین آنها را دربست بپذیرى.

بعضى دیگر نقل کرده اند که پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلم ) اصرار فراوان داشت که این دو گروه را راضى کند، شاید اسلام را پذیرا گردند، آیه فوق نازل شد و به پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلم ) اعلام کرد که این فکر را از سر بدر کن چرا که آنها به هیچ قیمت راضى نخواهند شد جز به پیروى از آئین آنها. <194>

در شان نزول آیه دوم نیز روایات گوناگونى است : بعضى از مفسران معتقدند که این آیه درباره افرادى که با جعفر بن ابى طالب از حبشه آمدند و از کسانى بودند که در آنجا به او پیوستند نازل شد، آنها چهل نفر بودند، سى و دو نفر اهل حبشه ، و هشت نفر از راهبان شام که بحیرا راهب معروف نیز جزء آنان بود.

بعضى دیگر معتقدند که آیه درباره افرادى از یهود همانند عبد الله بن سلام و سعید بن عمرو و تمام بن یهودا و امثال آنها نازل شده که اسلام را پذیرفتند و براستى مؤ من شدند. <195>

193-تفسیر ابو الفتوح رازی و تفسیر فخر رازی (با تفاوت مختصری).<br>194-مجمع البیان ذیل آیه مورد بحث.<br>195-تفسیر ابو الفتوح و مجمع البیان ذیل آیه مورد بحث.