سوره حج آیه 39 – 40 - 41

 إِنَّ اللَّهَ یُدَافِعُ عَنِ الَّذِینَ آمَنُوا إِنَّ اللَّهَ لَا یُحِبُّ کُلَّ خَوَّانٍ کَفُورٍ (38) أُذِنَ لِلَّذِینَ یُقَاتَلُونَ بِأَنَّهُمْ ظُلِمُوا وَإِنَّ اللَّهَ عَلَى نَصْرِهِمْ لَقَدِیرٌ (39) الَّذِینَ أُخْرِجُوا مِن دِیَارِهِمْ بِغَیْرِ حَقٍّ إِلَّا أَن یَقُولُوا رَبُّنَا اللَّهُ وَلَوْلَا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُم بِبَعْضٍ لَّهُدِّمَتْ صَوَامِعُ وَبِیَعٌ وَصَلَوَاتٌ وَمَسَاجِدُ یُذْکَرُ فِیهَا اسْمُ اللَّهِ کَثِیرًا وَلَیَنصُرَنَّ اللَّهُ مَن یَنصُرُهُ إِنَّ اللَّهَ لَقَوِیٌّ عَزِیزٌ (40) الَّذِینَ إِن مَّکَّنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ أَقَامُوا الصَّلَاةَ وَآتَوُا الزَّکَاةَ وَأَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَنَهَوْا عَنِ الْمُنکَرِ وَلِلَّهِ عَاقِبَةُ الْأُمُورِ (41)

به کسانى که جنگ بر آنان تحمیل شده رخصت [جهاد] داده شده است چرا که مورد ظلم قرار گرفته‏ اند و البته خدا بر پیروزى آنان سخت تواناست 39

همان کسانى که بناحق از خانه‏هایشان بیرون رانده شدند [آنها گناهى نداشتند] جزاینکه می ‏گفتند پروردگار ما خداست و اگر خدا بعضى از مردم را با بعض دیگر دفع نمی ‏کرد صومعه ‏ها و کلیساها و کنیسه‏ ها و مساجدى که نام خدا در آنها بسیار برده می ‏شود سخت ویران مى‏شد و قطعا خدا به کسى که [دین] او را یارى می ‏کند یارى می ‏دهدچرا که خدا سخت نیرومند شکست ‏ناپذیر است 40

همان کسانى که چون در زمین به آنان توانایى دهیم نماز برپا می ‏دارند و زکات می ‏دهند و به کارهاى پسندیده وامی ‏دارند و از کارهاى ناپسند باز می ‏دارند و فرجام همه کارها از آن خداست 41

در بعضى از روایات مى خوانیم هنگامى که مسلمانان در مکه بودند مشرکان پیوسته آنها را آزار مـى دادنـد، و مرتـبـا مـسـلمـانـان کتک خـورده بـا سـرهاى شـکستـه خــدمـت پـیـامـبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) مى رسیدند و شکایت مى کردند (و تقاضاى اذن جهاد داشتند) اما پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) به آنها مى فرمود: صبر کنید، هنوز دستور جهاد به من داده نشده تا اینکه هجرت شروع شـد و مـسـلمین از مـکـه به مـدینه آمدند، خـداونـد آیـه فـوق را کـه متـضمن اذن جهاد است نازل کرد و این نخستین آیه اى است که در باره جهاد نازل شده .                                                                                                       

گر چه در میان مفسران در اینکه این آیه آغاز دستور جهاد بوده باشد گفتگو است ، بعضى آن را نخستین آیه جهاد مى دانند در حالى که بعضى دیگر آیه " قـاتـلـوا فـى سبـیل اللـه الذین یقاتلونکم … (بقره - 190) را نخستین آیه مى دانند و بعضى دیگر آیه " ان الله اشترى من المؤ منین انفسهم و اموالهم … (توبه - 111) را نخستین مى شمرند. ولى لحن آیه ، تناسب بیشترى براى این موضوع دارد، چرا که تعبیر ((اذن )) صریحا در آن آمده ، و در آن دو آیه دیگر نیامده است و به عبارت دیگر تعبیر این آیه منحصر به فرد است .

سوره حج آیه 19 – 20 – 21 – 22 – 23 - 24

هَذَانِ خَصْمَانِ اخْتَصَمُوا فِی رَبِّهِمْ فَالَّذِینَ کَفَرُوا قُطِّعَتْ لَهُمْ ثِیَابٌ مِّن نَّارٍ یُصَبُّ مِن فَوْقِ رُؤُوسِهِمُ الْحَمِیمُ (19) یُصْهَرُ بِهِ مَا فِی بُطُونِهِمْ وَالْجُلُودُ (20) وَلَهُم مَّقَامِعُ مِنْ حَدِیدٍ (21) کُلَّمَا أَرَادُوا أَن یَخْرُجُوا مِنْهَا مِنْ غَمٍّ أُعِیدُوا فِیهَا وَذُوقُوا عَذَابَ الْحَرِیقِ (22) إِنَّ اللَّهَ یُدْخِلُ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِی مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ یُحَلَّوْنَ فِیهَا مِنْ أَسَاوِرَ مِن ذَهَبٍ وَلُؤْلُؤًا وَلِبَاسُهُمْ فِیهَا حَرِیرٌ (23)

وَهُدُوا إِلَى الطَّیِّبِ مِنَ الْقَوْلِ وَهُدُوا إِلَى صِرَاطِ الْحَمِیدِ (24)

این دو [گروه] دشمنان یکدیگرند که در باره پروردگارشان با هم ستیزه می ‏کنند

وکسانى که  کفر  ورزیدند  جامه ‏هایى از آتش  برایشان بریده شده است [و] از بالاى سرشان آب  جوشان  ریخته می ‏شود  19

آنچه در شکم آنهاست با پوست [بدن]شان بدان گداخته می ‏گردد 20

و براى [وارد کردن ضربت بر سر] آنان گرزهایى آهنین است 21

هر بار بخواهند از [شدت] غم از آن بیرون روند در آن باز گردانیده می شوند [کههان] بچشید عذاب آتش سوزان را 22

خدا کسانى را که ایمان آورده و کارهاى شایسته کرده‏اند در باغهایى که از زیر [درختان] آن نهرها روان است درمی ‏آورد در

آنجا با دستبندهایى از طلا و مرواریدآراسته می ‏شوند و لباسشان در آنجا از پرنیان است 23

و به گفتار پاک هدایت می شوند و به سوى راه [خداى] ستوده هدایت می ‏گردند24

جمعى از مفسران شیعه و اهل تسنن شاءن نزولى براى نخستین آیه از آیات فوق نقل کرده اند که فشرده اش این است :   ((روز جنگ بدر، سه نفر از مسلمانان - على (علیه السلام ) و حمزه ، و عبیدة بن حارث بن عبد المطلب )) به میدان نبرد آمدند

و به ترتیب : ((ولید بن عتبه )) و ((عتبة بن ربیعه )) و ((شیبة بن ربیعه )) را از پاى در آوردند، آیه فوق نازل شد و سرنوشت این مبارزان را بیان کرد.   و نیز نقل کرده اند که ((ابوذر)) سوگند یاد مى کرد که این آیه در باره مردان فوق نازل شده .

سوره حج آیه 15 – 16 – 17

مَن کَانَ یَظُنُّ أَن لَّن یَنصُرَهُ اللَّهُ فِی الدُّنْیَا وَالْآخِرَةِ فَلْیَمْدُدْ بِسَبَبٍ إِلَى السَّمَاء ثُمَّ لِیَقْطَعْ فَلْیَنظُرْ هَلْ یُذْهِبَنَّ کَیْدُهُ مَا یَغِیظُ (15) وَکَذَلِکَ أَنزَلْنَاهُ آیَاتٍ بَیِّنَاتٍ وَأَنَّ اللَّهَ یَهْدِی مَن یُرِیدُ (16) إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَالَّذِینَ هَادُوا وَالصَّابِئِینَ وَالنَّصَارَى وَالْمَجُوسَ وَالَّذِینَ أَشْرَکُوا إِنَّ اللَّهَ یَفْصِلُ بَیْنَهُمْ یَوْمَ الْقِیَامَةِ إِنَّ اللَّهَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ شَهِیدٌ (17)

هر که می پندارد که خدا [پیامبرش] را در دنیا و آخرت هرگز یارى نخواهد کرد [بگو]  تا طنابى به سوى سقف کشد [و خود را حلق‏آویز کند] سپس [آن را]

ببر د آنگاه بنگرد کهآیا نیرنگش چیزى را که مایه خشم او شده از میان خواهد برد 15

و بدین گونه [قرآن] را [به صورت] آیاتى روشنگر نازل کردیم و خداست که هر که رابخواهد راه می ‏نماید 16

کسانى که ایمان آوردند و کسانى که یهودى شدند و صابئی ها و مسیحیان و زرتشتیان وکسانى که شرک ورزیدند البته خدا روز قیامت میانشان داورى خواهد کرد

زیرا خدا بر هرچیزى گواه است 17

بعضى از مفسران در شاءن نزول نخستین آیه از آیات فوق چنین نقل کرده اند: گروهى از قبیله ((بنى اسد)) و ((بنى غطفان )) که با پیامبر اسلام (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) پیمان بسته بودند گفتند ما مى ترسیم خدا سرانجام محمد (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) را یارى نکند و در نتیجه رابطه ما با هم پیمانهایمان از یهود قطع شود و آنها به ما مواد غذائى ندهند، آیه فوق نازل شد و به آنها اخطار کرد و آنها را سخت مذمت نمود.

بعضى دیگر گفته اند گروهى از مسلمانان به خاطر شدت غضب بر کفار، براى پیروى پیغمبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) بیقرارى و بیتابى مى کردند و مى گفتند: چرا وعده خدا در این زمینه تحقق نمى یابد؟ آیه نازل شد و آنها را بر این بى صبرى ملامت کرد.

سوره حج آیه 11 – 12 – 13

وَمِنَ النَّاسِ مَن یَعْبُدُ اللَّهَ عَلَى حَرْفٍ فَإِنْ أَصَابَهُ خَیْرٌ اطْمَأَنَّ بِهِ وَإِنْ أَصَابَتْهُ فِتْنَةٌ انقَلَبَ عَلَى وَجْهِهِ خَسِرَ الدُّنْیَا وَالْآخِرَةَ ذَلِکَ هُوَ الْخُسْرَانُ الْمُبِینُ (11) یَدْعُو مِن دُونِ اللَّهِ مَا لَا یَضُرُّهُ وَمَا لَا یَنفَعُهُ ذَلِکَ هُوَ الضَّلَالُ الْبَعِیدُ (12) یَدْعُو لَمَن ضَرُّهُ أَقْرَبُ مِن نَّفْعِهِ لَبِئْسَ الْمَوْلَى وَلَبِئْسَ الْعَشِیرُ (13)

و از میان مردم کسى است که خدا را فقط بر یک حال [و بدون عمل] می ‏پرستد پس اگرخیرى به او برسد بدان اطمینان یابد و چون بلایى بدو رسد روى برتابد در دنیا و آخرتزیان دیده است این است همان زیان آشکار 11

به جاى خدا چیزى را می ‏خواند که نه زیانى به او می ‏رساند و نه سودش می ‏دهد

ایناست همان گمراهى دور و دراز 12

کسى را مى‏خواند که زیانش از سودش نزدیکتر است وه چه بد مولایى و چه بد دمسازى13

((ابن عباس )) و جمعى دیگر از مفسران پیشین در شاءن نزول این آیه چنین نقل کرده اند که گاهى گروهى از بادیه نشینان خدمت پیامبر مى آمدند، اگر حال جسمانى آنها خوب مى شد، اسب آنها بچه خوبى مى آورد، زن آنها پسر مى زائید و اموال و چهار پایان آنان فزونى مى گرفت خشنود مى شدند و به اسلام و پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) عقیده پیدا مى کردند!، اما اگر بیمار مى شدند، همسرشان دختر مى آورد و اموالشان رو به نقصان مى گذاشت وسوسه هاى شیطانى قلبشان را فرا مى گرفت و به آنها مى گفت تمام این بدبختیها بخاطر این آئینى است که پذیرفته اى و آنها هم روى گردان مى شدند.

سوره حج آیه 3 – 4

وَمِنَ النَّاسِ مَن یُجَادِلُ فِی اللَّهِ بِغَیْرِ عِلْمٍ وَیَتَّبِعُ کُلَّ شَیْطَانٍ مَّرِیدٍ (3) کُتِبَ عَلَیْهِ أَنَّهُ مَن تَوَلَّاهُ فَأَنَّهُ یُضِلُّهُ وَیَهْدِیهِ إِلَى عَذَابِ السَّعِیرِ (4)

و برخى از مردم در باره خدا بدون هیچ علمى مجادله مى‏کنند و از هر شیطان سرکشىپیروى مى‏نمایند 3

بر [شیطان] مقرر شده است که هر کس او را به دوستى گیرد قطعا او وى را گمراهمى‏سازد

و به عذاب آتشش می ‏کشاند 4

جمعى از مفسران گفته اند این آیه در مورد نضر بن حارث نازل شده که از مشرکان متعصب و لجوج و پشت هم انداز بود، او اصرار داشت که ملائکه دختران خدا هستند!، و قرآن مجموعه اى از افسانه هاى پیشینیان است که به خدا نسبت داده شده !، و زندگى بعد از مرگ را منکر بود.

بعضى دیگر آن را اشاره به همه مشرکان دانسته اند که در مساءله توحید و قدرت خدا به مجادله برمى خاستند.

بسم الله الرحمن الرحیم

یَا أَیُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّکُمْ إِنَّ زَلْزَلَةَ السَّاعَةِ شَیْءٌ عَظِیمٌ (1) یَوْمَ تَرَوْنَهَا تَذْهَلُ کُلُّ مُرْضِعَةٍ عَمَّا أَرْضَعَتْ وَتَضَعُ کُلُّ ذَاتِ حَمْلٍ حَمْلَهَا وَتَرَى النَّاسَ سُکَارَى وَمَا هُم بِسُکَارَى وَلَکِنَّ عَذَابَ اللَّهِ شَدِیدٌ (2)

به نام خداوند رحمتگر مهربان

اى مردم از پروردگار خود پروا کنید چرا که زلزله رستاخیز امرى هولناک است 1

روزى که آن را ببینید هر شیردهنده‏اى آن را که شیر می ‏دهد [از ترس] فرو مى‏گذاردو هر آبستنى بار خود را

فرو می نهد و مردم را مست می بینى و حال آنکه مست نیستندولى عذاب خدا شدید است 2

دو آیه آغاز این سوره در یکى از شبهاى ((غزوه بنى المصطلق )) نازلشد در حالى که مردم در حال حرکت به سوى میدان جنگ بودند، پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) مردم را صدا زد، آنها توقف کردند و گرداگرد پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) حلقه زدند، حضرت این آیات را بر آنها خواند صداى گریه از مردم بلند شد، و در آن شب مسلمانان بسیار گریستند، هنگام صبح به قـدرى نسبت به دنیا و زندگى دنیا بى اعتنا شده بـودند که حتى زین بـه روى مرکبـها ننـهادند و خیمه اى بر پا نساختند، گروهى گریه مى کـردند و گروهى نشسته در فکر فرو رفته بودند.

رسولخدا (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) فرمود: آیا مى دانید این چه روزى است عرض کردند: خدا و پیامبرش آگاهتر است ، فرمود: روزى است که از هر هزار نفر 999 نفر به سـوى دوزخ روان مى شوند و تنـها یک نفر به سوى بهشت ! این امـر بر مسـلمانان سـخت آمـد و شـدیدا گریستند؟ و عرض کردند پس چه کسى نجات خواهد یافت ؟ پیامبر فرمود: گنهکارانى غیر از شما هستند که اکثریت را تشکیل مى دهند من امیدوارم شما حداقل یک چهارم اهل بهشت باشید (مسلمانان تکبیر گفتند) بعد فرمود: امیدوارم یک سوم اهل بهشت باشید

(باز هم تکبیر گفتند) بعد اضافه فرمود: امیدوارم دو سوم اهل بهشت از شما باشد،

چرا که اهل بهشت 120 صفند که 80 صف آنها از امت من هستند...)).

سوره بقره

آیاتی که برای آنها شان نزول آوردند

منبع کتاب المیزان علامه طباطبایی

آیـــــــــــــه  26         آیـــــــــــه 41            آیـــــــــه 77-76            آیـــــــــه 79 - 78           آیـــــــــه 89     

     آیـــــــــه 98 - 97            آِـــــــــه 101 - 100 - 101           آیـــــــــه  103 - 102    

آیـــــــــه 104         آیـــــــــه  107 - 106        آیـــــــــه 108           آیـــــــــه  110 - 109        آیـــــــــه 113  

       آیـــــــــه 114                 آیـــــــــه 115                          آیـــــــــه 117 - 116   

آیـــــــــه 120         آیـــــــــه   121            آیـــــــــه 134 - 133      آیـــــــــه 137 -136-135     آیـــــــــه 142    

     آیـــــــــه 144             آیـــــــــه 154 - 153                         آیـــــــــه  158     

آیـــــــــه 160 - 159           آیـــــــــه 169 - 168        آیـــــــــه 176 - 175 - 174         آیـــــــــه 177       

آیـــــــــه 179 - 178               آیــــــــــه 186               آیــــــــــه 187          آیــــــــه 189

آیـــــــه 193-192-191          آیـــــــــه 195            آیــــــــــه 196            آیـــــــــه 203 - 202 - 201    

     آیـــــــــه 206-205-204          آیـــــــــه 207             آِـــــــــه 208           آیـــــــــه 212

آیـــــــــه 214                 آیـــــــــه 215               آیــــــــــه 218 - 217       آیـــــــــه  220 - 219       

     آیـــــــــه  221             آیـــــــــه 223 - 222      آیـــــــــه 225 - 224     آیـــــــه  227 - 226

آیـــــــــه 228            آیـــــــــه 229               آیــــــــــــــه  230            آیــــــــه 232         

   آیــــــــه 239 - 238           آیــــــــه 243            آیــــــــــــه 246 و244        آیـــــــــه 256      

   آیـــــــه 267             آیــــــــه 272          آیــــــــــه 273           آیـــــــــه 274            

    آیـــــــــه 2781 - 280 - 279 - 278               آیــــــــــــه    286 - 285

سوره بقره آیه 285 - 286

آمَنَ الرَّسُولُ بِمَا أُنزِلَ إِلَیْهِ مِن رَّبِّهِ وَالْمُؤْمِنُونَ کُلٌّ آمَنَ بِاللّهِ وَمَلآئِکَتِهِ وَکُتُبِهِ وَرُسُلِهِ لاَ نُفَرِّقُ بَیْنَ أَحَدٍ مِّن رُّسُلِهِ وَقَالُواْ سَمِعْنَا وَأَطَعْنَا غُفْرَانَکَ رَبَّنَا وَإِلَیْکَ الْمَصِیرُ (285) لاَ یُکَلِّفُ اللّهُ نَفْسًا إِلاَّ وُسْعَهَا لَهَا مَا کَسَبَتْ وَعَلَیْهَا مَا اکْتَسَبَتْ رَبَّنَا لاَ تُؤَاخِذْنَا إِن نَّسِینَا أَوْ أَخْطَأْنَا رَبَّنَا وَلاَ تَحْمِلْ عَلَیْنَا إِصْرًا کَمَا حَمَلْتَهُ عَلَى الَّذِینَ مِن قَبْلِنَا رَبَّنَا وَلاَ تُحَمِّلْنَا مَا لاَ طَاقَةَ لَنَا بِهِ وَاعْفُ عَنَّا وَاغْفِرْ لَنَا وَارْحَمْنَآ أَنتَ مَوْلاَنَا فَانصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْکَافِرِینَ (286)

این رسول به آنچه خدا بر او نازل کرده ایمان آورده و مؤمنان نیز همه به خدا و فرشتگان خدا و کتب و پیغمبران خدا ایمان آوردند ( و گفتند ) ما میان هیچ یک از پیغمبران خدا فرق نگذاریم ، و ( همه یک زبان و یک دل ) اظهار کردند که ما            ( فرمان خدا را ) شنیده و اطاعت کردیم ، پروردگارا ، ما آمرزش تو را خواهیم و ( می دانیم ) بازگشت همه به سوی توست.285

خدا هیچ کس را تکلیف نکند مگر به قدر توانایی او ، نیکیهای هر کس به سود او و بدیهایش نیز به زیان خود اوست. پروردگارا ، ما را بر آنچه به فراموشی یا به خطا کرده ایم مؤاخذه مکن. بار پروردگارا ، تکلیف گران و طاقت فرسا که بر پیشینیان ما نهاده ای بر ما مگذار. پروردگارا ، بار تکلیفی فوق طاقت ما بر دوش ما منه ، و بیامرز و ببخش گناه ما را ، و بر ما رحمت فرما ، تنها آقای ما و یاور ما تویی ، پس ما را بر گروه کافران یاری فرما.286

راه و رسم ایمان                                                                                                                                  

سوره بقره با بیان بخشى از معارف اسلامى و اعتقادات حق آغاز شد و با همین معنى نیز که در آیه فوق و آیه بعد از آن است پایان مى یابد، و به این ترتیب آغاز و پایان آن هماهنگ است .                                                                

بعضى از مفسران نیز شان نزولى براى این آیه ذکر کرده اند و آن اینکه هنگامى که آیه سابق نازل شد که اگر چیزى در دل پنهان دارید یا آشکار کنید خداوند حساب آن را مى رسد، گروهى از اصحاب ترسان شدند (و مى گفتند هیچ کس از ما خالى از وسوسه هاى باطنى و خطورات قلبى نیست و همین معنى را خدمت رسول خدا (صلى الله علیه و آله و سلم ) عرض کردند) آیه فوق نازل شد و راه و رسم ایمان و تضرع به درگاه خداوند و اطاعت و تسلیم را به آنان آموخت . <564>

یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ اتَّقُواْ اللّهَ وَذَرُواْ مَا بَقِیَ مِنَ الرِّبَا إِن کُنتُم مُّؤْمِنِینَ (278) فَإِن لَّمْ تَفْعَلُواْ فَأْذَنُواْ بِحَرْبٍ مِّنَ اللّهِ وَرَسُولِهِ وَإِن تُبْتُمْ فَلَکُمْ رُؤُوسُ أَمْوَالِکُمْ لاَ تَظْلِمُونَ وَلاَ تُظْلَمُونَ (279) وَإِن کَانَ ذُو عُسْرَةٍ فَنَظِرَةٌ إِلَى مَیْسَرَةٍ وَأَن تَصَدَّقُواْ خَیْرٌ لَّکُمْ إِن کُنتُمْ تَعْلَمُونَ (280) وَاتَّقُواْ یَوْمًا تُرْجَعُونَ فِیهِ إِلَى اللّهِ ثُمَّ تُوَفَّى کُلُّ نَفْسٍ مَّا کَسَبَتْ وَهُمْ لاَ یُظْلَمُونَ (281) 

اى کسانى که ایمان آورده اید! از (مخالفت فرمان ) خدا به پرهیزید، و آنچه از  (مطالبات   (ربا باقى مانده ،

رها کنید، اگر ایمان دارید 278

  اگر (چنین ) نمى کنید، بدانید خدا و رسولش ، با شما پیکار خواهند کرد! و اگر توبه کنید، سرمایه هاى شما،

از آن شماست (اصل سرمایه ، بدون سود)، نه ستم مى کنید، و نه بر شما ستم وارد مى شود.279

 و اگر (بدهکار،) قدرت پرداخت نداشته باشد، او را تا هنگام توانایى ، مهلت دهید! (و در صورتى که به راستى

قدرت پرداخت را ندارد،) براى خدا به او ببخشید بهتر است ،

 اگر (منافع این کار را) بدانید 280

 
 و از روزى به پرهیزید (و بترسید) که در آن روز، شما را به سوى خدا باز مى گردانند، سپس به هر کس ، آنچه

انجام داده ، به طور کامل باز پس داده مى شود، و به آنها ستم نخواهد شد.

(چون هر چه مى بینند، نتایج اعمال خودشان است)281

در تفسیر على بن ابراهیم <545> آمده است : پس از نزول آیات ربا شخصى به نام خالد بن ولید خدمت پیامبر اکرم (صلى الله علیه و آله و سلم ) حاضر شده عرضه داشت : پدرم چون با طائفه ثقیف معاملات ربوى داشت و مطالباتش را وصول نکرده بود وصیت کرده است مبلغى از سودهاى اموال او که هنوز پرداخت نشده است تحویل بگیرم آیا این عمل براى من جایز است ؟                                                                    

آیات فوق نازل شد و مردم را به شدت از این کار نهى کرد.                                                              

در روایت دیگرى آمده است که پیامبر (صلى الله علیه و آله و سلم ) بعد از نزول این آیه فرمود: الا ان کل ربا من ربا الجاهلیة موضوع و اول ربا اضعه ربا العباس بن عبد المطلب : آگاه باشید تمام مطالبات ربوى که در زمان جاهلیت مردم از یکدیگر داشته اند همگى باید فراموش شود و نخستین مطالبات ربوى که من آن را به دست فراموشى مى سپارم مطالبات عباس بن عبد المطلب است . <545>

545-تفسیر علی بن ابراهیم ، جلد 1 صفحه 93.<br>546-مجمع البیان ، جلد 1 - 2 صفحه 392 و الدر المنثور ، جلد 2 صفحه 109 با کمی تفاوت

سوره بقره 274

الَّذِینَ یُنفِقُونَ أَمْوَالَهُم بِاللَّیْلِ وَالنَّهَارِ سِرًّا وَعَلاَنِیَةً فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِندَ رَبِّهِمْ وَلاَ خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلاَ هُمْ یَحْزَنُونَ (274(

کسانی که اموالشان را در شب و روز و به گونه پنهان وآشکار

(در راهای خیر) خرج و انفاق می کنند ، مزدشان نزد پروردگارشان 

 ( محفوظ )است و نه ترسی بر آنان است و نه ایشان اندوهگین خواهند شد.

در احادیث بسیارى آمده است که این آیه درباره على (علیه السلام ) نازل شده است زیرا آن حضرت چهار درهم داشت ، درهمى را در شب و درهمى را در روز و درهمى را آشکارا و درهمى را در نهان انفاق کرد و این آیه نازل شد. <539>

539-نورالثقلین ، جلد 1 صفحه 290 و 291 - نویسنده الدر المنثور آن را از ابن عساکر و طبرانی و ابو حاتم و ابن جریر و جمعی دیگر نقل کرده است . و به گفته بعضی این آیه به اتفاق علمای شیعه و اکثر علمای اهل سنت در شان علی بن ابی طالب علیه السلام نازل شده است ...                                                                     

از علمای اهل سنت : واحدی ، ثعلبی ، خوارزمی ، سدی ، کلبی ، زمخشری ، طافی ، قشیری ، ماوردی ، ابن مغازلی ، ابن ابی الحدید و غیر آنها نیز این حدیث نقل شده است - به تفسیر برهان و تفسیر اثنی عشری ، ذیل آیه مورد بحث مراجعه شود.<br>